YOKSA FARKINDA OLMADAN DEĞİŞİYORMUYUZ?

5 Maymun ve Toplumsal/Kurumsal Negatif Öğrenme
Yapılan İlginç bir deneyde, kafese beş maymun koyarlar. Ortaya da bir merdiven konur ve onun tepesine de iple bir kangal muz asılır. Her bir maymun merdivenleri çıkarak muzlara ulaşmak istediğinde de, üzerlerine dışarıdan soğuk su sıkılır. Her bir maymun aynı denemeyi yapar ve buz gibi soğuk suyla ıslatılır. Bütün maymunlar bu denemeler sonunda sırılsıklam ıslanırlar.
Bir süre sonra muzlara doğru hareketlenen maymunu diğer maymunlar engellemeye başlar. Su kapatılıp maymunlardan biri dışarı alınır, yerine yeni bir maymun koyulur.
Bu maymunun ilk yaptığı iş, koşup muzlara ulaşmak için merdivene tırmanmak olur. Fakat diğer dört maymun buna izin vermez ve üstüne bir de yeni maymunu döverler. Daha sonra ıslanmış maymunlardan birisini daha yeni bir maymunla değiştirilir ve o da daha merdivene yaptığı ilk atakta dayak yer.
Bu maymunu en şiddetli ve istekli döven de biraz önce diğerleri tarafından engellenen ve dayağı yiyen ilk yeni maymundur. Islak maymunlardan ikincisi de değiştirilir. Bu da ilk atağında diğerleri tarafından cezalandırılır.
Diğer dört maymundan yeni gelen ikisi, en yeni gelen maymunu niye dövdükleri konusunda hiç bir fikre sahip değildir ama en iştahlı dövenler de onlardır. Sonra en başta ıslatılmış olan maymunların dördüncü ve beşincisi de yenileriyle değiştirilir ama tepelerinde o bir kangal muz hala asılı olmasına rağmen artık hiç bir maymun merdivene yaklaşmamaktadır.
Neden mi?
Çünkü burada işler böyle gelmiş ve böyle gitmektedir. Artık bir çok yerde olduğu gibi kötü yönetilmeyi ve maymun davranışını kanıksarsanız, sonuçta hayatınızdan memnun olmaya başlar, kurulu düzenin savunucusu olup karşı çıkana da en çok ve en iştahlı siz engel olursunuz. Çevremiz böyle insanlar ile doğru.
Hepimizin yaşamın her alanında kendisini bu maymunlara benzemekten alıyokabilmesi ve değişmemiz umudu ile.